Hierarchia gospodarowania odpadami - od zapobiegania po składowanie
Jak należy postępować
z uszkodzonym produktem,
czyli cykl życia produktu
W ramach pracy naukowej, dr Marcin Żurowski prowadził badania dotyczące hierarchi postępowania z odpadami - tzn. w jakiej kolejności powinniśmy postępować z przedmiotami, których już nie potrzebujemy - wyniki tych prac zostały opublikowane przez wiodące międzynarodowe wydawnictwo prawnicze w książce "Prawo o odpadach", która adresowana została dla sędziów, adwokatów, radców prawnych i prokuratorów.
dr Marcin Żurowski, Instytut Nauk Prawnych PAN
* opublikowano w książce Prawo o odpadach wyd. Wolters Kluwer
Hierarchia postępowania z odpadami
Hierarchia postępowania z odpadami została wprowadzona przez polskiego ustawodawcę w art. 17 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach[1], jako transpozycja art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 roku w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy[2]. Zakłada ona abstrakcyjny i generalny obowiązek postępowania według schematu, wedle którego należy dążyć do powstania „społeczeństwa recyklingu” i zapobiegać powstawaniu odpadów, a jeżeli to nie jest możliwie, to przygotowywać odpady do ponownego użycia, w dalszej kolejności poddawać je recyklingowi, a następnie innym procesom odzysku, pozostawiając unieszkodliwianie jako ostatni sposób postępowania z odpadami. Poprzez wprowadzenie hierarchii do porządku prawnego, prawodawca określił wszystkie dopuszczalne sposoby postępowania z odpadami, równolegle wskazując na najbardziej pożądane rozwiązanie, jakim jest zapobieganie ich powstawaniu. Takie rozwiązanie prawne zaproponowane pierwotnie przez Parlament Europejski i Radę, a następnie przez polskiego ustawodawcę wymaga analizy pod kątem charakteru, jaki posiada art. 17 u.o.
Charakter prawny hierarchii postępowania z odpadami
Ustawodawca wprowadził w art. 17 u.o. hierarchię postępowania z odpadami, nie wskazując podmiotów zobowiązanych do jej przestrzegania, zatem aktualne pozostaje stanowisko wyrażone na wstępie, że norma ta posiada generalny i abstrakcyjny charakter. Generalny, z uwagi na określenie sposobu gospodarowania odpadami w sposób ogólny, odwołujący się do definicji ustawowych określonych w art. 3 ust. 1 pkt. 33) u.o. - w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów, art. 3 ust. 1 pkt.18) u.o. – w zakresie ponownego użycia, art. 3 ust. 1 pkt. 23 ) - recyklingu, art. 3 ust. 1 pkt. 14) u.o. – odzysku, art. 3 ust. 1 pkt 30) u.o. – unieszkodliwiania odpadów. Abstrakcyjny, z uwagi na nieograniczony krąg adresatów oraz sformułowaną regułę wskazującą na powinność powtarzalnego postępowania. Norma ta posiada charakter bezwzględnie obowiązujący, a jej funkcją nadrzędną jest prewencja oraz zapobieganie szkodom w środowisku.